Van putatief noodweer is sprake wanneer de verdachte onterecht in de veronderstelling verkeerde dat hij zich mocht of moest verdedigen tegen een dreigend gevaar.

​

Putatief noodweer

​

Voor een geslaagd beroep op putatief noodweer, moet bewezen worden dat de verdachte in de verschoonbare dwaling verkeerde dat hij zich bevond in een noodweersituatie. Verder is er nog een variant namelijk het putatief noodweerexces.

​

De Hoge Raad heeft verduidelijkt dat de rechter bij een beroep op putatief noodweer moet onderzoeken of er sprake was van verontschuldigbare dwaling aan de kant van de verdachte.

 

Bijvoorbeeld omdat hij mocht menen dat hij zich moest verdedigen op de wijze als hij heeft gedaan omdat hij verontschuldigbaar zich het dreigende gevaar heeft ingebeeld of de mate van de dreiging verkeerd heeft ingeschat. Dus de verdachte dwaalde ten aanzien van de noodweersituatie.

​

Schulduitsluitingsgrond​

​

Putatief noodweer is een ongeschreven schulduitsluitingsgrond. Een geslaagd beroep op putatief noodweer leidt tot afwezigheid van alle schuld.

 

Want het moet gaan om een verontschuldigbare dwaling. Uiteindelijk leidt een geslaagd beroep op putatief noodweer in de meeste gevallen tot ontslag van alle rechtsvervolging.

​

Voorbeelden putatief noodweer(exces)

​

Een beroep op putatief noodweer is mogelijk in de volgende gevallen:

1. Wanneer de verdachte onterecht in de veronderstelling verkeerde dat hij zou worden aangevallen

2. Wanneer de verdachte ten onrechte denkt dat de aanval onrechtmatig is, terwijl er sprake is van een rechtmatige aanhouding door de politie.

​

Voorbeeld 1 - Putatief noodweer

​

Dit voorbeeld gaat over het eerste geval, namelijk wanneer de verdachte onterecht in de veronderstelling verkeerde dat hij zou worden aangevallen.

​

De buurman had op een gegeven moment de tuin van de verdachte betreden nadat er een ruzie was ontstaan over een blikje dat zij over en weer in elkaars tuin gooiden. De verdachte is de voortuin ingelopen en heeft zijn buurman tot drie keer toe gevraagd om de voortuin te verlaten.

​

De buurman heeft daar geen gehoor aan gegeven. De verdachte is daarop naar zijn buurman toegelopen en heeft hem een duw gegeven. Onmiddellijk hierna zijn de verdachte en de buurman met elkaar in een gevecht geraakt, waar op enig moment ook de zoon van de verdachte zich in heeft gemengd.

​

Het hof heeft vastgesteld dat er geen sprake was van een noodweersituatie waartegen verdediging genoodzaakt en geboden was.

Daarna velde het hof een oordeel over het beroep op putatief noodweer.

​

Het hof oordeelde dat het begrijpelijk is dat de verdachte zich genoodzaakt heeft gevoeld om zich te verdedigen tegen het vermeende dreigend fysiek gevaar. Dus de verdachte heeft een geslaagd beroep gedaan op putatief noodweer.

​

Lees hier de volledige uitspraak:

ECLI:NL:GHDHA:2019:2464

​

Voorbeeld 2 - Putatief noodweerexces

​

Dit voorbeeld gaat over het tweede geval, namelijk wanneer de verdachte ten onrechte denkt dat de aanval onrechtmatig is, terwijl er sprake is van een rechtmatige aanhouding door de politie.

​

De politie in burger had de taak om voetbalhooligans in de gaten te houden. Buiten het café was er een confrontatie met voetbalhooligans. Daarna zijn één of meer van deze hooligans zijn het café ingevlucht.

​

De politie heeft de achtervolging ingezet en is eveneens het café binnengerend. Een man heeft een barkruk gepakt en heeft iemand ter afwering geslagen.

​

De man heeft ontkend dat hij wist dat de persoon die tegenover hem stond een politieagent was. Hij dacht dat hij zich moest verdedigen tegen een voetbalhooligan maar het bleek achteraf te gaan om een politieagent.

​

De man had dus een politieagent geslagen, dit bleek achteraf een misverstand. Verder staat vast dat de verdachte heeft gereageerd onder invloed van hevige emoties. Dus de rechtbank is van oordeel dat de verdachte een geslaagd beroep heeft gedaan op putatief noodweerexces.

​

Lees hier de volledige uitspraak:

ECLI:NL:RBMAA:2012:BY3137